Gan nhiễm mỡ là tình trạng chất béo trong gan vượt quá 5% trọng lượng gan. Bệnh có diễn tiến âm thầm nên thường được phát hiện muộn, do đó tỉ lệ tác hại từ gan nhiễm mỡ sang xơ gan hóa, ung thư gan cũng không ngừng tăng cao.
Mục lục
1. Gan nhiễm mỡ là gì?
Gan là cơ quan vô cùng quan trọng với cơ thể, đảm nhận hơn 500 chức năng khác nhau. Một trong số đó là nhiệm vụ sản xuất và chuyển hoá mỡ, đưa mỡ đi đến khắp cơ thể cho các tế bào sử dụng.
Gan nhiễm mỡ là tình trạng gan bị mỡ hoá, lượng mỡ tích tụ trong tế bào gan lớn hơn 5% khối lượng gan. Gan nhiễm mỡ sẽ làm cho chức năng gan suy giảm, ảnh hưởng đến một loạt các cơ quan khác trong cơ thể, tạo tiền đề cho các bệnh mãn tính và viêm nhiễm phát triển mạnh về sau.
Bên cạnh đó, chính lá gan cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng, quá nhiều chất béo trong gan có thể gây viêm gan, làm tổn thương gan và tạo sẹo. Trong trường hợp nghiêm trọng, sẹo này có thể dẫn đến suy gan không thể phục hồi.
Gan nhiễm mỡ là căn bệnh rất thường gặp, ai cũng có thể mắc. Đặc biệt là những người:
- sử dụng rượu bia nhiều, người nghiện rượu.
- béo phì
- đái tháo đường
- suy giáp
- suy tuyến yên
- hội chứng buồng trứng đa nang
- lớn tuổi
- thường xuyên bỏ bữa, nhịn đói.
- mắc các bệnh về gan
☛ Tìm hiểu thêm: Nguyên nhân nào dẫn đến gan nhiễm mỡ?
2. Tác hại của gan nhiễm mỡ
Hầu hết mọi người chỉ bị gan nhiễm mỡ, và không có bất kỳ ảnh hưởng lâu dài nào. Nhưng đối với một số người, sự tích tụ của chất béo gây ra viêm và sẹo, có thể dẫn đến tác hại nghiêm trọng từ bệnh gan nhiễm mỡ. Điều này cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư gan.
Gan nhiễm mỡ có thể diễn tiến nặng hơn trong những trường hợp sau:
- Nghiện rượu nhưng không bỏ hẳn
- Tiểu đường không ổn định do không được điều trị hoặc điều trị không hiệu quả
- Suy dinh dưỡng kéo dài
- Lạm dụng thuốc mà không biết để ngưng kịp thời
Khi đó, gan nhiễm mỡ gây ra nhiều tác hại đến chính lá gan và nhiều cơ quan khác trong cơ thể.
1. Suy giảm chức năng gan
Suy giảm chức năng gan là nguyên nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ, ngược lại, tình trạng tích luỹ mỡ thừa tại gan lại càng làm trầm trọng hơn tình trạng rối loạn và suy giảm chức năng của gan. Các tác hại nghiêm trọng khác sẽ dần xuất hiện khi gan bắt đầu mất chức năng.
Suy giảm chức năng gan kéo theo nhiều vấn đề nguy hiểm cho sức khoẻ cơ thể như:
Cơ thể luôn cảm thấy lạnh và mệt mỏi, thể lực suy yếu do bị thiếu dưỡng chất. Gan không thể chuyển hoá và tổng hợp hết các chất thiết yếu là Glucose, Lipid, Protein, các Vitamin, hậu quả là tình trạng mỡ tích tại gan càng tăng lên mà cơ thể vẫn ngày càng suy kiệt. Kèm theo là các hiện tượng chán ăn, chóng mặt, buồn nôn…
Chức năng giải độc của gan bị ảnh hưởng, các loại độc tố sinh ra trong quá trình trao đổi chất và các loại độc tố hấp thụ từ đường tiêu hóa, đặc biệt là Amoniac, tích tụ trong cơ thể. Điều này gây nên Hội chứng não – gan khiến người bệnh hôn mê và tử vong nhanh chóng.
Hệ miễn dịch suy yếu do lượng albumin mà gan sản xuất bị giảm, người bệnh dễ mắc các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể cũng dễ dàng hơn.
Ứ dịch trong cơ thể và dịch ổ bụng do thiếu albumin. Đồng thời giảm lượng máu đến thận và phổi gây hội chứng gan – thận, dẫn đến suy thận; hội chứng gan – phổi gây thiếu oxy, bệnh nhân có cảm giác khó thở.
Gan sưng to, ấn vào vùng hạ sườn bên phải cảm thấy đau.
Rối loạn điều tiết hóc môn tại các cơ quan như thùy não, tuyến giáp trạng, tuyến tụy, tuyến thượng thận… khiến cho cơ thể bị thấp bé, không thể phát dục, mắt kém, mất ngủ thường xuyên, tiểu đường, chức năng buồng trứng suy giảm…
Nếu được điều trị kịp thời, người bệnh suy giảm chức năng gan có thể được chữa khỏi. Trong giai đoạn này, các tổn thương gan còn khả năng hồi phục.
2. Viêm gan nhiễm mỡ xơ hoá
Khi không được điều trị, các tế bào gan bị mỡ bao phủ nhiều thêm khiến cho hoạt động gan bị suy giảm. Khả năng chống độc của gan cũng bị hạn chế, các virus, vi khuẩn, kí sinh trùng cũng nhân cơ hội đó dễ dàng xâm nhập và tấn công gan, dẫn đến tình trạng viêm gan nhiễm mỡ, tế bào gan bị hư hoại.
Ngoài ra, tại gan có các đại thực bào, chuyên ăn các virus, vi khuẩn, ký sinh trùng, hồng cầu giả chết… tạo phản ứng miễn dịch. Khi gan chịu tác động của yếu tố nguy hại, các đại thực bào này bị kích hoạt quá mức, dẫn đến phóng thích ra chất interluukin, làm tổn thương các tế bào gan, kích ứng các tế bào gây bệnh viêm gan.
Viêm gan nhiễm mỡ làm gia tăng gánh nặng lên gan, khiến gan nhanh chóng suy kiệt, vai trò chống độc bị suy giảm và xuất hiện xơ hoá trong 3 năm tiếp theo.
3. Xơ gan
Quá trình viêm gan nhiễm mỡ làm hư hoại hàng loạt các tế bào gan. Các tế bào gan sẽ bị chết đi và sau đó được thay thế bằng chất xơ. Từng đám tế bào gan còn lại sẽ tăng sinh để bù đắp cho phần gan đã bị “chết” và tạo nên các nốt tái sinh.
Khi gan bị hư hoại nặng và lâu ngày, các chất xơ được tạo ra ngày càng nhiều sẽ làm thay đổi hoàn toàn cấu trúc bình thường của gan và người ta gọi đó là xơ gan.
Trong giai đoạn ban đầu, xơ gan có thể thoái lui nếu nguyên nhân có thể tiêu diệt được (ví dụ với sự thanh thải của virus). Sau vài tháng hoặc vài năm với tổn thương mạn tính hoặc lặp lại tổn thương, xơ hóa sẽ trở thành vĩnh viễn. Xơ hóa thậm chí phát triển nhanh hơn trong tắc nghẽn mật cơ học.
Xơ gan do gan nhiễm mỡ có thể cướp đi tính mạng của người bệnh, tỉ lệ tử vong thực tế đạt tới 85% trong vòng 5 năm.
Biểu hiện của bệnh xơ gan bao gồm:
Các dấu hiệu của suy giảm chức năng gan như đã đề cập ở trên, nhưng triệu chứng rõ rệt hơn, nguy cơ tử vong do các bệnh nhiễm trùng, do hôn mê gan cao hơn
Xuất huyết tiêu hoá do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản. Bệnh nhân xuất hiện tình trạng nôn ra máu, đại tiện ra máu. Nếu không được chữa trị kịp thời có thể tử vong nhanh chóng do mất máu quá nhiều.
Bụng báng nước, chướng to, phát sinh khi gan xơ cứng nghiêm trọng. Báng nước tăng nhiều đồng nghĩa với lượng muối ứ đọng lại trong cơ thể tăng.
Xơ gan là tổn thương không thể hồi phục, các phần gan xơ bị mất chức năng. Hiện tại, các phương pháp điều trị chỉ làm chậm quá trình xơ hoá chứ không thể phục hồi những phần gan bị xơ.
4. Ung thư gan
Khi tình trạng viêm gan, xơ gan không được điều trị, chức năng gan bị suy giảm nghiêm trọng, ngoài ra còn có các tác nhân xấu liên tục tấn công, tình trạng chết tự nhiên của tế bào gan tăng cao. Tế bào gan chết hàng loạt dễ dẫn đến nguy cơ đột biến tự phát- nguyên nhân gây ung thư gan. Khoảng 4% người mắc xơ gan sẽ chuyển sang ung thư biểu mô tế bào gan với tỉ lệ 1% đến 4% một năm.
Ngoài ra, viêm gan nhiễm mỡ xơ hoá cũng có thể phát triển trực tiếp thành ung thư biểu mô tế bào gan mà không thông qua giai đoạn xơ gan. Trong một số hiếm trường hợp, gan nhiễm mỡ đơn thuần có thể phát triển nhanh thành ung thư biểu mô tế bào gan.
Giai đoạn này tế bào gan chết hàng loạt, dễ dẫn đến nguy cơ đột biến tự phát và là nguyên nhân của ung thư gan. Nếu các tế bào ung thư của người bệnh chưa di căn ra ngoài gan thì có thể chữa bằng phẫu thuật ghép gan. Trường hợp ung thư giai đoạn cuối chỉ có thể điều trị giảm đau để kéo dài sự sống thêm từ 3 đến 6 tháng.
Biểu hiện của ung thư gan bao gồm:
- Chức năng gan suy kiệt ở cấp độ cao nhất.
- Sút cân không rõ nguyên do, sốt kéo dài trên 2 tuần, vã mồ hôi lạnh.
- Đau vùng gan trong thời gian dài.
- Giai đoạn cuối của ung thư gan: đau nhức xương, tràn dịch màng phổi do di căn tới xương, phổi.
5. Bệnh tim mạch
Suy giảm chức năng gan dẫn đến rối loạn chuyển hoá lipid trong máu, dẫn đến xơ vữa động mạch, nguy cơ tiến triển sang các bệnh lý tim mạch rất cao như: các bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não,…
Trường mạch máu tắc nghẽn, nhưng tốc độ chậm, lúc này người bệnh không có biểu hiện lâm sàng gì nên không hay biết. Nhưng tình trạng thiếu máu cung cấp cho các cơ quan bộ phận cơ thể kéo dài sẽ khiến tế bào bị thiếu dinh dưỡng và thiếu oxy tiềm ẩn, lâu ngày dẫn đến tế bào bị teo đi và biến mất.
Nếu hiện tượng này phát sinh ở não thì gọi là nhũn não, trí nhớ của người bệnh sẽ giảm sút, thậm chí nặng hơn là chứng mất trí nhớ ở người già. Khi động mạch vành xuất hiện thiếu máu mãn tính trong thời gian dài, các tế bào cơ tim sẽ dần teo lại và biến mất, khiến tim không còn đủ sức để co bóp và dẫn đến suy tim.
Thực tế cho thấy dù bạn không bị mỡ máu cao nhưng chỉ cần chức năng gan của bạn kém, không đủ sức để sản sinh ra đội quân làm sạch thì bệnh tim mạch vẫn phát sinh như bình thường.
6. Bệnh tiểu đường
Mỡ xấu có xu hướng kháng insulin – một loại nội tiết tố do tuyến tụy tiết ra để điều hòa chuyển hóa đường. Kháng insulin là khi các tế bào trong cơ bắp, mỡ và gan không còn khả năng phản ứng tốt với insulin và giảm sử dụng glucose từ máu để chuyển hóa thành năng lượng. Để duy trì tình trạng cân bằng, tuyến tụy cần tạo ra nhiều insulin hơn trong khi theo thời gian, lượng đường trong máu của bạn tăng lên. Kháng insulin báo hiệu cho bệnh lý đái tháo đường tuýp 2 sẽ đến trong một tương lai rất gần.
7. Rối loạn các cơ quan khác
Ngoài gây tác hại trên gan, gan nhiễm mỡ còn có nguy cơ cao gặp phải các bệnh lý, rối loạn ngoài gan khác như: ung thư đại – trực tràng, đái tháo đường, loãng xương, thiếu hụt vitamin D, bệnh dự trữ glycogen, loạn dưỡng mỡ,… Những tác hại này kết hợp ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và đe dọa tính mạng người bệnh.
Phòng ngừa tác hại của bệnh gan nhiễm mỡ như thế nào?
Điều trị gan nhiễm mỡ hiệu quả bằng cách triệt tiêu các nguyên nhân gây bệnh. Bệnh do nguyên nhân nào thì cần loại bỏ nguyên nhân đó. Một số phương pháp hiệu quả giúp điều trị và phòng ngừa tác hại của gan nhiễm mỡ là:
Cai rượu
Kiêng rượu là liệu pháp điều trị đầu tiên và quan trọng nhất cho tất cả các bệnh nhân bị bệnh gan do rượu ở các giai đoạn khác nhau.
Nếu bạn mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, tốt nhất vẫn nên cai rượu để tránh hại gan. Hoặc duy trì nghiêm ngặt việc uống rượu dưới ngưỡng nguy cơ: 30g rượu (tương đương 375 ml bia) một ngày ở nam giới và 20g ở nữ giới. Nếu bạn đã bước vào giai đoạn xơ gan, thì bạn phải bắt buộc kiêng rượu hoàn toàn để làm giảm nguy cơ ung thư biểu mô tế bào gan.
Thoái hóa mỡ đơn thuần có thể phục hồi sau khi ngừng rượu 3-6 tháng.
Ăn nhiều rau củ quả
Rau xanh và trái cây giúp làm sạch và phục hồi bộ lọc gan, giúp loại bỏ nhiều chất béo và độc tố khỏi máu. Trái cây tốt cho sức khỏe của hầu hết mọi người, nhưng nếu bạn có lượng đường trong máu hoặc kháng insulin cao, tốt nhất nên hạn chế trái cây có lượng đường cao. Hãy bổ sung rau xanh nhiều hơn để thay thế tinh bột bạn thường tiêu thụ.
Giảm lượng mỡ bão hòa và mỡ chuyển hoá, thay bằng mỡ không bão hòa
Các chất béo bão hòa có trong thịt gia cầm, trừ thịt nạc trắng, phô mai, sữa chua, các đồ ăn nướng và thực phẩm chiên làm bằng dầu cọ hoặc dầu dừa.
Chất béo chuyển hóa có nhiều trong các thực phẩm như bơ thực vật, khoai tây chiên, bánh quy giòn và đồ tráng miệng như bánh nướng, bánh rán và bánh quy.
Ngược lại, chất béo không bão hoà có thể giúp cơ thể sử dụng insulin tốt hơn. Điều đó có nghĩa là các tế bào có thể hấp thụ glucose và gan không cần tạo và lưu trữ chất béo.
- Chất béo không bão hoà đa ví dụ như omega-3, có nhiều ở trong cá (cá hồi, cá trích, cá mòi, cá ngừ, cá thu…), dầu cá, dầu thực vật, các loại quả (quả óc chó và các loại quả hạch khác), hạt lanh và dầu hạt lanh, các thực phẩm từ đậu nành, rau củ có lá xanh, cây họ đậu…
- Chất béo không bão hòa đơn trong các nguồn thực vật như các loại hạt (hạnh nhân, hạt điều, hạt quả hồ đào…), các loại đậu (đậu phộng, đậu Hà Lan,…), dầu thực vật (dầu ô liu, dầu hạt cải, dầu đậu phộng…) các loại quả (quả hạch và quả bơ).
Giảm cholesterol
Thức ăn giàu cholesterol là những thức ăn có nguồn gốc từ động vật, thường có nhiều trong nội tạng động vật như gan, thận, óc, lá lách… Những người bệnh gan nhiễm mỡ cần tránh thực phẩm chứa nhiều cholesterol.
Hạn chế thực phẩm nhiều đường và tinh bột tinh chế
Các mặt hàng có đường như kẹo, soda thông thường và các loại thực phẩm khác có thêm đường bao gồm siro ngô hàm lượng cao fructose cũng nên tránh hoặc hạn chế sử dụng đối với bệnh nhân mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Các thực phẩm này chứa lượng đường gấp 10 – 30 lần so với trái cây ngọt tự nhiên
Thực phẩm chứa nhiều tinh bột nếu không được gan chuyển hoá hết sẽ trở thành chất béo gây tích tụ mỡ trong gan. Thực phẩm giàu tinh bột cũng làm tăng lượng đường trong máu, tăng sự tích tụ chất béo từ đó gây gan nhiễm mỡ. Do vậy, bạn cần hạn chế sử dụng các nhóm thực phẩm thuộc nhóm tinh bột như: khoai tây, ngũ cốc thô, lúa mì, …
Giảm cân nếu thừa cân
Giảm cân > 5% làm giảm được mỡ ở gan. Giảm cân ≥ 10% cải thiện tình trạng viêm gan, tổn thương cho các tế bào gan và làm giảm ít nhất một mức xơ hoá.
Tuy nhiên, việc giảm cân nhanh chóng cũng có thể làm ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe hoặc là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe khác. Bạn nên giảm cân từ từ, duy trì trong dài hạn, kết hợp với hoạt động thể chất. Trung bình nên giảm từ 500g đến 1kg mỗi tuần. Mục tiêu giảm cân tổng cộng từ 7% đến 10% cân nặng ban đầu. Đây là mục tiêu của hầu hết các can thiệp về lối sống và đưa đến sự cải thiện về enzym gan và mô học hiệu quả.
Tập thể dục thường xuyên
Đặt mục tiêu tập thể dục với mức từ trung bình đến cao từ 30 đến 60 phút trở lên trong ít nhất 5 ngày một tuần, duy trì đều đặn để giúp giảm mỡ ở gan.
Sử dụng thảo dược Fremo để kiểm soát và ngăn ngừa gan nhiễm mỡ
Bên cạnh việc thay đổi chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh, việc kết hợp sử dụng sản phẩm chiết xuất từ thảo dược được cho là an toàn, giúp cải thiện và ngăn ngừa tình trạng bệnh gan nhiễm mỡ hiệu quả hơn.
FREMO được nghiên cứu bởi Viện Hàn lâm khoa học & công nghệ Việt Nam, được chiết xuất hoàn toàn từ thảo dược tự nhiên như hoa bụp giấm, giảo cổ lam, xạ đen,… lành tính, không chứa tác dụng phụ và đặc biệt có tác dụng trong việc điều tri gan nhiễm mỡ. Fremo giúp giảm nồng độ cholesterol toàn phần, hạ lipoprotein tỷ trọng thấp LDL và triglycerid hỗ trợ điều trị gan nhiễm mỡ hiệu quả. Sản phẩm đã được chứng minh hiệu quả trong việc làm cân bằng chỉ số mỡ máu, giảm gan nhiễm mỡ, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, giảm tích tụ mỡ dư thừa.
BẤM VÀO ĐÂY để đặt giao FREMO tại nhà
Tìm nhà thuốc có bán Fremo chính hãng của Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam TẠI ĐÂY
Tác hại của bệnh gan nhiễm mỡ tuy nguy hiểm, nhưng nếu bạn phát hiện sớm và có chữa trị kịp thời ngay từ đầu thì bệnh hoàn toàn có thể phục hồi hoàn toàn. Bạn hãy thay đổi lối sống lành mạnh, tích cực bằng cách ăn uống khoa học, thường xuyên tập thể dục thể thao. Bên cạnh đó, có thể lựa chọn kết hợp sử dụng Fremo để ngăn ngừa gan nhiễm mỡ hiệu quả hơn.
Theo Fremo.vn
